Bu sefer bir İspanyol destanı ile ilgili bilgi vermeye çalışacağım.
Destan, İspanyol asilzadesi ve komutanı, Rodrigo Diaz de Vivar, yani Cid’in ilk sürgünü ile ölümü arasındaki hayatını anlatmaktadır.
12.yy sonu veya 13.yy başında yazılmıştır.
En eski kopyasını [1300’lerde] Per Abbat yazıya geçirmiştir, bu kopya Madrid Ulusal Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.Kopyada yazım tarihinin 1207 olduğunu belirtilmiştir.
Bu destanı incelemeden önce, geçtiği dönem İspanya’sının nasıl olduğuna bakmakta fayda var:
Ortaçağ İspanyası-9.yy
İki bölge: yarımadanın büyük kısmına sahip Müslümanlar ve kuzeyde yer alan Hıristiyanlar
Müslüman bölgenin iç karışıklıklarından faydalanan Hristiyanlar saldırılarda bulunur ve topraklarını genişletir.
Ortaçağ İspanyası-10.yy
Endülüs altın çağındadır, 3. Abdülrahman ve 2.Hisham, Barselona ve Santiago de Compostela’yı alırlar.
Hristiyanlar arasında taht kavgaları vardır, Müslümanlara karşı yaptıkları savaşların çoğunda başarılı olamazlar.
Ortaçağ İspanyası-11.yy
Endülüs birliği parçalanır. Müslümanlar bazen Hristiyan birliklere kendilerini korumaları için para vermeye başlarlar. Ama yüzyılın sonuna doğru Murabıtlar Müslüman topraklarının hepsini ele geçirir.
Hristiyanlar ise kardeşler arasında taht kavgaları yaşamaktadırlar. Cid bu dönemde Sancho ve Alfonso’nun hizmetinde yer almıştır.
Ortaçağ İspanyası-12.yy
Müslümanların genişlemesi devam eder. Hakimiyet murabıtlardan Muvahhidlere geçer.
Hristiyanlarda taht kavgaları devam etmektedir.
Ortaçağ İspanyası-13.yy
Navarra, Aragon ve Kastilya krallıkları güçlerini birleştirerek, Muvahhidlerin ordusunu yenilgiye uğratırlar.
Endülüs parçalanır, sadece Granada krallığı kalır.
Aragon, Valencia ve Mayorca kralı olan 1.Jaime topraklarını genişletir.
Destanın kahramanı gerçek bir kişi, onun hayatı ile ilgili daha çok Vikipedia’ya dayanılarak şu bilgiler verilebilir:
Asıl adı : Rodrigo Díaz de Vivar
11.yy’da Arap kaynakları, 12.yy’dan itibaren ise Hristiyan kaynaklarında hakkında bilgiler yer almaktadır.
Üç destanda yer almaktadır [ Mocedades de Rodrigo, Cantar de Sancho II, Cantar del Mio Cid] , en önemlisi Benim Cid’imin Şarkısı’dır.
1040 civarında Burgos yakınlarında doğmuş, yaklaşık olarak 1099’da Valencia’da vefat etmiştir.
Kastilyalı asilzade, askerî komutan, başarılı diplomat
Kastilya sarayında eğitilmiş ve VI. Alfonso‘nun en önemli komutanı olmuş ve Müslüman Araplara (Endülüs) karşı savaşmıştır.
Sürgün edildikten sonra, Araplar için savaşan El Cid, daha sonra Valencia şehrini fethetmiş ve yönetmiştir.
“El Cid” İspanyolcadaki Arabî menşeli tarif edatı “El” ve Arapçadaki seyid (سيد) kelimelerinden gelir. “El Cid” bu şekilde hükümdâr olarak çevrilebilir.
“Campeador” ise Latince bir kelimedir ve savaş sanatının ustası, silâhşör anlamına gelir.
El Cid çok başarılı bir askerdir.
Kastilya sarayında bulunmuş, zamanının prensi ve geleceğin kralı olan II. Sancho’ya hizmet etmiştir.
1063 baharında “Graus Muharebesi”nda yer aldı. Zaragoza topraklarında yer alan Endülüs Graus kasabasını Ferdinand’ın kardeşi Aragonlu I. Ramiro kuşatmaktaydı. El Cid ve Kastilyalı birlikleriyle birlikte kuşatılan şehre yardıma gelen Al-Muktadir, Aragonlulara karşı saldırdı. El Cid zafer kazandı, I. Ramiro öldürüldü ve Aragon askerleri kaçtılar. Bu savaşta gösterdiği başarı sebebiyle El Cid’e “Campeador” ünvanı verildi.
1067 yılında Endülüslülerin iyi korunan kenti olan Zaragoza’ya karşı verilen savaşta yer aldı ve şehrin yöneticisi Emir Al-Muktadir’ın Sancho’nun tebaası olmasını sağladı.
Sancho’nun ölümünden sonra kardeşi Alfonso’ya hizmet etti.Ama Alfonso’nun kardeşi Sancho’nun ölümüyle ilgisi olmadığı yönünde yemin etmesine yol açtığından dolayı, yeni Kral’ın düşmanlığını kazandı.
El Cid 1075 yılında Alfonso’nun akrabalarından Oviedo’dan Ximena ile evlendi, daha sonra asillerle evlenecek üç kız çocuğu oldu.
Cabra Savaşında (1079) El Cid, Alfonsonun elçisi olarak gittiği ve Alfonso’nun koruması altında olan Sevilla’ya yapılan saldırıda, Granada Emiri Abd Allah ve müttefiki aynı zamanda Alfonso’nun da elçisi olan García Ordóñez’i yendiği için tepki aldı ve 1080’de El Cid sürgün edildi.
Sürgün için birçok başka sebep olduğu da rivayet edilmektedir: Alfonso’nun El Cid’i kıskanması ve ondan kurtulmak istemesi, Sevilla’dan alınan vergiyi zimmetine geçirdiği yönünde iddialar vb.
Sürgün sonrası, 1081’de Endülüs’de Zaragoza kenti Taife emirinin hizmetine girecektir.
Zaragoza’da emrine girdiği al-Mutamin (1081-1085)’in ve sonra kardeşi al-Mutamdhir topraklarını, Aragon kralı Sancho I ve Ramón Berenguer II’e karşı başarıyla savunmuştur
1086 yılında İberya Yarımadası ve Cebelitarık’a Büyük Murabitlar Fethi başlamıştır. Bugünkü Cezayir ve Fas’da bulunan Murabitlar, Alfonso’ya karşı Endülüslü Arapları korumak amacıyla Yusuf ibn Taşfin önderliğinde saldırıya geçerler. 23 Ekim 1086 tarihindeki Az-Zallaqah Savaşında Badajoz, Málaga, Granada ve Sevilla Taife emirleri orduları ile, León, Aragón ve Kastilya Ordularını yenerler. Alfonso ve beraberindeki az sayıda adamı Toledo’ya kaçar.Bu ezici yenilgiden dehşete düşen Alfonso en iyi komutanını sürgünden geri çağırır. El Cid geri dönmüştür.
Ama kral ile Cid’in yolları ikinci kez, 1088’de ayrılır, Cid tekrar sürgün edilir. El Cid 1090’da Barselona kralı II. Ramón Berenguer ile “Tebar Savaşı”nda karşılaşır ve düşmanını esir eder. Daha sonra esiri fidye karşılığı serbest bırakacak ve kızı Maria’yı da düşmanının oğlu III. Ramón Berenguer ile evlendirir. Böylece ileride oluşabilecek çatışmaları engellemiş olur. Valensiya’da 1092 yılında çıkan silahlı ayaklanmayı El Cid bastırır ve bu şehrin ve etrafını idaresini eline alır. 1094 yılından sonra artık Valencia ve yakınlarında bir prenslik sahibidir.
El Cid 10 Temmuz 1099 günü bir çatışma sırasında okla vurulur ve kısa süre sonra da ölür[ Bazı kaynaklar doğal sebeplerle öldüğünü söylemektedir-www.caminodelcid.org] Karısı Ximena 3 yıl boyunca hüküm sürerse de Murabitler Valencia’yı bir kez daha kuşatırlar. Savunamayacağını anlayan Ximena şehri terk eder. Alfonso şehrin Murabit Berberilerin eline geçmesini önlemek için sehrin yakılmasını emreder. Şehir Murabitlerce 1102 yılında fethedilir ve sonraki 25 yıl boyunca Endülüs Araplarının hâkimiyetinde kalacaktır. Ximena El Cid’in naaşıyla beraber Burgos’a kaçar. Naaşı Burgos Katedralindedir.
Babieca
El Cid’in savaş atıdır. Atla ilgili birçok efsane vardır. Bunlardan bir tanesi Rodrigo’nun vaftiz babası rahip Pedro El Grande ile ilgilidir. Artık erişkinliğe adım attığı yıllarda El Cid’e ödül olarak atlarından bir tanesini seçmesini istemiş, El Cid ise rahip tarafından zayıf olarak görülen atı seçince rahip “Babieca!” (aptal!) diye bağırmıştır. Atın adının buradan geldiği iddia edilir. Diğer bir efsaneye göre El Cid, kral Sancho’nun şampiyonu olunca bir şövalye ona meydan okumuş, kral da adil bir dövüş olması için ona en iyi atını vermiştir.
Tizona
El Cid’in olduğu iddia edilen kılıçtır. 1999 yılında kılıçtan bir parça alınarak metalurjik testler yapılmış ve gerçekten de kılıcın Berberi Kurtuba’da 11.yüzyılda Suriye çeliğinden yapıldığı belirlenmiştir. 2007 yılında Kastilya ve Leon Özerk Yönetimi kılıcı 1.6 milyon avroya satın almıştır, kılıç halen Burgos Müzesinde sergilenmektedir.
Destanı incelerken öncelikle ana ve yardımcı karakterlerini kısaca tanımak iyi olacaktır:
Ana Karakterleri
El Cid: Rodrigo Díaz de Vivar, cesur, adil, ailesine bağlı akıllı savaşçı. En önemli değeri, onur.
Kral Alfonso [ VI]: Cid’i Castilla’dan sürgüne gönderen kral.
Doña Jimena: Cid’in eşi.
Doña Elvira y Doña Sol: Cid ve Jimena’nın kızları
Yardımcı Karakterleri
Álvar Fañez Minaya: El “Minaya” , sürgünde Cid’in yanına yer alan Cid’in sağ kolu.
Martín Antolinez: El “Burgalés” tüm Burgos Cid’e kapılarını kapatmışken, Cid ve arkadaşlarına yardım eden Burgoslu.
Pedro Bermúdez: El “Mudo” Cid ile beraber, Don Fernando’ya karşı savaşan Cid’in yeğeni.
Raquel y Vidas: Yahudi tefeciler, Cid’e iki sandık karşılığında 600 altın verirler.
Don Sancho: Cid, Alfonso’nun toprakları dışında savaşırken, Cid’in eşini ve kızlarına bakan rahip.
García Ordóñez: Cid’in düşmanı asilzade.
Carrión Çocukları: García Ordóñez’in akrabası olduğu Diego ve Fernando. Cid’in damatları.
Navarra ve Aragón Çocukları: Cid’in kızlarının ikinci eşleri.
Destan üç bölümden oluşmaktadır:
Sürgün
Kızlarının Düğünü
Corpes İhaneti
Sürgün
Cid ve adamları, Kral Alfonso’nun Cid’i sürgüne göndermesi sonrasında Kastilya’dan ayrılmaya hazırlanmaktadırlar.
Vivar’dan ayrılarak, Burgos’a gider. Kral, Burgos’a kimsenin Cid’i evine almaması emrini gönderdiğinden, insanlar hüzünle evlerinin balkonlarından Cid’e ve adamlarına bakarlar.
Burgos şehri dışına yerleşen Cid ve adamlarına, Burgoslu Martín Antolínez herşeyini bırakıp yardım eder.
Martin’in yardımıyla, sandıklara kum doldurup, tefeciye 600 altın karşılığında emanet ederler. [Cid’in Alfonso tebasından toplanan vergiyi çaldığı söylentisi vardır.]
Cid ve adamları, daha sonra San Pedro de Cardeña manastırında kalırlar.
Ama Kastilya’dan ayrılması için verilen zaman dolmaktadır, yola çıkar ve Arapların egemen olduğu Toledo şehri sınırına gelirler.
Kahraman rüyasında melek Gabriel’i görür, melek her şeyin iyi gideceği haberini vermektedir.
Cid, savaştan servet edinmek ve Arapları vergiye bağlayarak korumak için iki büyük savaşa girer; kazanır ve Castejon ile Alcocer’i satar. Yaveri ve yeğeni Álvar Fáñez’i de krala, hediyelerle göndererek af diler.
Bu sırada Cid, savaşlarına devam eder, Barcelona kontuna karşı savaşı kazanır ve onu ve diğer asilleri esir eder, kendisi ile yemek yemesi karşılığında ise özgür bırakır.
Cid, kendisi ve adamları için uzun süreli yerleşebileceği bir yer olarak gördüğü Valencia’yı almak için 3 yıl boyunca civarındaki yerleri alır. Valencia kalesini de 9 aylık kuşatma sonrası ele geçirir.
Fas kralı Valencia’yı ele geçirmeye çalışsa da başarılı olamaz.
Cid tekrar krala hediye göndererek, ailesinin yanına gelmesine izin vermesini ister, kral izin verir ve ailesi gelir.
Fas kralı tekrar saldırır ve büyük bir kahramanlıkla Cid savaşı kazanır.
Kızlarının Düğünü
Savaşı kazanmasının ardından, tekrar krala hediyeler gönderir. Kral Cid’i affeder ve velihatlarının ikisi, Cid’in kızları Elvira ve Sol ile evlenir.
Kral, Cid’i affettikten sonra, Cid Kral için yemek verir ve sonra düğün yapılır, kutlamalar 15 gün sürer, bitiminde Cid ve ailesi Valencia’ya döner ve 2 yıl huzur içinde yaşarlar.
Corpes İhaneti
Birgün Valencia kalesindeki aslanlardan biri kafesinden kaçar, adamları uyumakta olan Cid’in çevresini sarıp onu korurken, damatları kaçarlar, Cid uyanınca hiçbir şey olmamış gibi aslanı kafese koyar. Damatların korkaklığı, Arapların Valencia saldırısında tekrar ortaya çıkar. Damatları kendilerinin alay konusu olmalarının öcünü almak için bir plan yaparlar.
Memleketleri Carrion’u, eşlerine göstermek bahanesiyle, elde ettikleri serveti de alıp yola çıkarlar, adamlarını gönderip, eşlerini Corpes ormanında öldüresiye döver ve orada bırakırlar. Cid’in kuzeni Félez Muñoz kızları kurtarır ve Cid’e haber verir. Cid kraldan bir mahkeme yapılmasını ister.
Mahkemede, Cid damatlarından kılıçlarını ister, kabul ederler, düğün hediyesi olan çeyizleri ister, kabul ederler, son olarak da düelloya davet eder. O sırada Navarra ve Aragon prensleri kızlar ile evlenmek istediklerini bildirirler, kabul edilir.
Düello 3 hafta sonra Carrion’da yapılır.Cid’in adamları düelloyu kazanır. Kızların onurları iade edilmiş olur ve Cid İspanyol kraliyeti ile aynı seviyeye gelir.
Destan Cid’in ölümünün kutsal Pentecost [Kilisenin Doğumgünü] festivalinde olduğu ile bitirilir.
Edebi Açıdan Destana baktığımızda;
4 ile 11 heceden oluşan iki kısma ayrılmış mısralardan meydana gelmektedir.
Uyum hece sayısı ile değil, cümle sonundaki kafiye ile yapılmıştır.
Gerçek bir tarihi karaktere dayansa da özellikle destanın son kısmında yer alan kızları ve damatları ile ilgili bölüm kurgusaldır.
Destanın yazarı ve nerede yazılmış olabileceği ile ilgili çeşitli görüşler vardır. Bunlardan bir tanesi, iki yazarının olduğu görüşüdür; yazarlardan ilki tarihi öğeleri bağlı kalıp ilk iki bölümü yazmışken, diğer yazar romansı niteliklere ağırlık vermiş ve gerçeğe bağlı kalmamıştır. Ama bunun aksine de görüş ileri sürülmektedir; Latince, hukuk ve dönemin Fransız destan stiline hakim tek bir yazar tarafından yazıldığı da düşünülmektedir.
Tarafsız bir dille yazılmamıştır, her zaman Cid’in haklı olduğunu düşünmektedir.
Latince kelimeler ve hukuki terimler kullanılmıştır.
Hukuki metinlerde kesinliği arttırıcı ikili sözcüklere yer verilmiştir; örneğin çölde ve yerleşkelerde denilerek her yerde ifade edilmeye çalışılmıştır.
Din ikinci plandadır, Müslüman Araplara karşı yapılan savaşlar haçlı seferi mantığıyla değil, hayatta kalmak ya da gelir elde etmek amacıyla yapılmaktadır.
Yazarın, eseri yazarken, Historia de Rodici’den faydalandığı düşünülmektedir.
El Cid’in edebiyat, sanat ve sinemada yansımaları
El Cid efsanesi 12. yüzyıldan başlayarak yayılmıştır. 14. yüzyıla kadar hayatı destansı şiirlerle anlatılagelmiştir. El Cid’in maceraları Don Kişot’a ilham kaynağı olmuştur. El Cid ile ilgili çok sayıda eser yazılmıştır. Fransız oyun yazarı Pierre Corneille trajik komedi eseri El Cid’i 1636’da yazmıştır. Jules Massenet’in 1885 tarihli operası da bu esere dayanır.Plácido Domingo, bu eserdeki Rodrigue (Rodrigo) karakterini birçok kez sahnelemiştir.
El Cid ile ilgili en bilinen sinema filmi 1961 yapımı El Cid bir destan filmidir, Anthony Mann yönetiminde. Bu filmde başrollerde Charlton Heston ve Sophia Loren bulunmaktadır.
Ortaçağ Avrupasıyla ilgili bilgisayar oyunlarında da El Cid canlandırılmıştır. Bunlardan en çok bilineni Age of Empires II: The Conquerors adlı oyunda El Cid’in maceraları altı ayrı bölümde oynanabilmektedir.
San Diego, Kaliforniya’da bulunan Balboa Parkında El Cid heykeli bulunur. 7 metre yüksekliğindeki bu bronz heykel 1927 yılında Anna Hyatt Huntington tarafından yapılmıştır.
Avustralya’daki Whitsunday Adalarındaki bir limana Cid Limanı, buraya bakan tepeye ise Bavieca Tepesi adı verilmiştir.
Yazar Isabel Allende, Zorro adlı romanında kahramanını De La Vega ailesi soyuna dayandırmaktadır, dolayısıyla El Cid ile bağ kurmaktadır.
Kullanılan kaynakları da belirtelim:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Rodrigo_D%C3%ADaz_de_Vivar
http://es.wikipedia.org/wiki/Rodrigo_D%C3%ADaz_de_Vivar
http://www.caminodelcid.org/Camino_RodrigoDiazelCidCampeador.aspx?Desc=RodrigoDiazelCidCampeador
http://www.laits.utexas.edu/cid/com/com.php
http://www.laits.utexas.edu/cid/index2.php?v=nor
http://elciddevivar.blogspot.com/
http://www.taringa.net/posts/apuntes-y-monografias/5692804/Resumen-de-El-Cid–Campeador-de-editorial–Cantar.html
Destanın maalesef Türkçe çevirisi bulunmuyor. Elimden geldiğince ilk 20 sayfasını çevirmeye çalıştım, İspanyolca versiyonunun içinden çıkamadığım yerde, buradaki http://omacl.org/Cid/cantarI.html İngilizce versiyonu kullandım. En azından okuyucuya metin ile ilgili bir fikir verebileceğini düşünüyorum. Bu arada Instituto Cervantes’in Cid Destanı ile ilgili güzel bir sayfası var. Konuya ilgisi olan herkesin bakmasını tavsiye ederim: http://www.cervantesvirtual.com/portales/cantar_de_mio_cid/
İşte çevirisi burada;
Benim Cid’imin Şarkısı
Modernleştirilmiş metin
Gutiérrez Aja, M.ª del Carmen
Riaño Rodríguez, Timoteo
El yazmasında yaklaşık 50 dize içeren ilk sayfa eksiktir. Büyük olasılıkla, eksik sayfa, Cid’in sürgününün sebepleri ve Kastilya’dan ayrılma hazırlıkları ile ilgilidir. Bu boşluğu, Menéndez Pidal’ın yaptığı gibi, Yirmi Kralın Günlüğü, Castilla Günlüğü ve Cid’e Ait’ten tamamlayabiliriz. 1::
|
«”Benimle gelecek olanları Tanrı kalacaklardan iyi karşılayacaktır,
Burada kalacaklar olanlardan da sakince ayrılıyorum. |
|
|
|
|
|
|
|
Sonra Álvar Fáñez, ilk yoldaşı konuştu: |
|
|
|
“Seninle gideceğiz Cid, çöllere ve yerleşimlere |
|
|
|
Sağlığımız olduğu sürece yanından ayrılmayacağız; |
|
|
|
Seninle, katırları, atları çalıştıracağız, |
|
|
|
Adamları ve benzerleri de |
|
|
|
Her zaman sana asil kullar olarak hizmet edeceğiz”. |
|
|
|
Daha sonra, Efendi Álvaro söyleyince hepsi yetki aldılar |
|
|
|
Benim Cid’im çok teşekkür etti, anlaşarak gitti. |
|
|
|
Benim Cid’im Vivar’dan Burgos’a doğru yol aldı,
İşte böyle saraylarını, çöllerini, mallarını bıraktı». |
|
|
|
|
|
|
|
Birinci Şarkı |
Örnek asil bir kahraman olarak Cid’in başarılarını anlatır |
1 |
Cid, Sürgün nedeniyle Vivar’dan ayrılır |
Anlatıcı |
|
|
|
Şiddetle ağlayan gözlerle
Kafasını çevirdi ve baktı, |
|
|
|
|
Açık kapılar ve kilitsiz çıkışlar |
|
|
|
|
Boş, örtüsüz, çıplak askılar, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Şahinsiz ve tüylerini dökmüş doğansız askılar gördü. |
5 |
|
|
|
Cid’im iç çekti, çok büyük kaygıları vardı. |
|
|
|
|
Cid’im konuştu, iyi ve ölçülüydü: |
|
|
|
Cid
|
|
-Sana şükürler olsun, Tanrım, ne yücesin! |
|
|
|
|
-Kötü düşmanlarım bana karşı durdular! |
|
|
|
2 |
Cid çıkışta kehanette bulunur |
Anlatıcı
|
|
Orada acele ettiler, orada kabul etmeye başladılar |
10 |
|
|
|
Vivar çıkışında, sağda kargalar vardı, |
|
|
|
|
Ve Burgos’a girişlerinde, solda kalmıştı. |
|
|
|
|
Cid’im omuzlarını kaldırdı ve başını çevirdi: |
|
|
|
|
Cid
|
|
-Müjdeler!, Álvar Fáñez, yurdumuzdan nasıl da sürüldük! |
|
|
|
|
3 |
Burgos’a üzgün girişleri |
Anlatıcı
|
|
Benim Cid Ruy Díaz’ım Burgos’a giriyordu, |
15 |
|
|
|
Beraberinde, yetmiş bayrak taşıyordu. |
|
|
|
|
Burgoslu kadınlar ve erkekler,2 |
|
|
|
|
Pencerelere onu görmek için çıktıklar, |
|
|
|
|
Gözlerinde yaşlar, acıyı hissediyorlardı. |
|
|
|
|
Hepsinin ağızlarından, tek bir sebep çıkıyordu: |
|
|
|
|
Burgoslular
|
|
Tanrım ne iyi bir adam keşke iyi de bir kralı olsaydı! |
20 |
|
|
|
4 |
Kralın korkusuna kimse Cid’e evini açmadı. Sadece dokuz yaşında bir kız, Cid’den gitmesini istedi. Cid Arlanzón nehri kenarında kamp kurdu. |
Anlatıcı
|
|
Hiç biri onu davet etmeye cesaret edemedi; |
|
|
|
|
Kral Alfonso çok kötü niyetliydi; |
|
|
|
|
Geceden önce, Burgos’a emirleri gelmişti, |
|
|
|
|
Dikkatlice ve sıkı bir şekilde kapatılmıştı: |
|
|
|
|
Diyordu ki benim Cid Ruy Díaz’ıma, kimse kalacak yer vermesin, |
25 |
|
|
|
Eğer veren olursa bilsin ki, |
|
|
|
|
Varlıklarını ve yüzündeki gözlerini kaybedecektir, |
|
|
|
|
Ve de vücudunu ve ruhunu da. |
|
|
|
|
Büyük acı çekiyordu hristiyan halk; |
|
|
|
|
Benim Cid’imden saklanarak, bir şey söylemeye cesaret edemeyerek, |
30 |
|
|
|
Silahşör kendi yerine doğru yöneldi. |
|
|
|
|
Kapıya geldiğinde, sıkıca kapalı olduğunu gördü; |
|
|
|
|
Kral Alfonso’nun korkusunundan karar vermişlerdi ki: |
|
|
|
|
Zorlama ile kırılmasın, kimse için açılmasın. |
|
|
|
|
Benim Cid’iminkiler yüksek sesle çağırdılar; |
35 |
|
|
|
İçerdekiler kulak tıkadılar. |
|
|
|
|
Benim Cid’im acele etti, kapıya vardı; |
|
|
|
|
Atından indi[?], güçlü bir yumrukla kapıya vurdu; |
|
|
|
|
Kapı açılmadı, çok sıkı kapalıydı. |
|
|
|
|
Dokuz yaşında bir kız korunaklı [?] duruyordu: |
40 |
|
|
|
Kız çocuğu
|
|
Şampiyon, en iyi zamanda kılıç kuşananlarsınız [?]! |
|
|
|
|
Kral yasakladı, dün gece emri geldi |
|
|
|
|
Dikkatle ve sıkı bir şekilde kapalıydı. |
|
|
|
|
Açmaya yeltenmeyin içeri almaya da; |
|
|
|
|
Yoksa, kaybederiz varlıklarımızı ve evlerimizi, |
45 |
|
|
|
Ve de, yüzümüzdeki gözlerimizi. |
|
|
|
|
Cid, bizim kötü duruma düşmemiz sizlere bir şey kazandırmaz; |
|
|
|
|
Tanrının tüm kutsal erdemleri ile size yardım etmesi dışında[?] . |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Kız çocuğu böyle dedi ve evine doğru döndü. |
|
|
|
|
Cid böylece Kralın merhametinin olmadığını anladı. |
50 |
|
|
|
Kapıdan ayrıldı, Burgos’u bıraktı; |
|
|
|
|
Santa María’ya vardı, sonra attan indi; |
|
|
|
|
Dizleri üstüne çöktü, kalpten dua etti. |
|
|
|
|
Duası bitince, atına bindi; |
|
|
|
|
Kapıdan çıktı ve Arlanzón’dan geçti; |
55 |
|
|
|
Bu yerde konakladı, kıyıda bulunan bu yerde; |
|
|
|
|
Çadırını kurdu ve sonra yerleşti[?]. |
|
|
|
|
Benim Cid Ruy Díaz’ım, en iyi zamanda kılıç kuşanan, |
|
|
|
|
Kıyıya yerleşti, eve kimsenin alınmadığı zaman; |
|
|
|
|
Etrafında, iyiler eşlik ediyordu. |
60 |
|
|
|
Böyle yerleşti işte benim Cid’im, sanki dağda gibi. |
|
|
|
|
Ona satmak yasaktı, Burgos’taki satıcılara, |
|
|
|
|
Hiçbirşey satılmazdı yiyecek de; |
|
|
|
|
Almaya da cesaret yoktu en küçük para |
|
|
|
|
5 |
Martín Antolínez Cid’e yardım eder |
|
Martín Antolínez, tam bir Burgosluydu, |
65 |
|
|
Cid’ime ve onunkilere ekmek ve şarap verdi. |
|
|
|
Satın almadı zaten kendisinde vardı; |
|
|
|
Tüm yiyecekleri, kendisi iyi şekilde korumuştu. |
|
|
|
Büyüktür [?]benim Şampiyon Cid’im ve hizmetindeki herkes. |
|
|
|
Martín Antolínez konuştu, ne dediğini duyun: |
70 |
|
|
Martín Antolínez
|
|
Şampiyon, iyi zamanda doğmuş olan |
|
|
|
|
Bu gece kalalım ve sabah kalkalım, |
|
|
|
|
Size hizmet ettiğim için suçlanırsam; |
|
|
|
|
Kral Alfonso’nun korkusundan kaçıyor olacağım. |
|
|
|
|
Eğer sizinle kaçarsam ölü ya da diri; |
75 |
|
|
|
Er ya da geç Kral’ın beni arkadaşlık hatırına ister; |
|
|
|
|
Aksi olursa, varlıklarım arasında bir incir kadar etmez [?]. |
|
|
|
|
6 |
Cid içinde bulunduğu fakirlikten bahseder. |
Anlatıcı
|
|
Cid’im konuştu, en iyi zamanda kılıç kuşanmış olan: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Martín Antolínez, cesur bir savaşçısın! |
|
|
|
|
Eğer yaşarsam, hepinizin gelirini ikiye katlayacağım. |
80 |
|
|
|
Tüm altını ve gümüşü harcadım; |
|
|
|
|
Gördüğünüz gibi hiçbir şey getirmedim, |
|
|
|
|
Ve bana eşlik edenler için birçok şey gerekli;3 |
|
|
|
|
Bunları zorla alacağız, gönüllü edinemeyiz. |
|
|
|
|
Sizin de tavsiyenizle, iki sandık doldurmak istiyorum; |
85 |
|
|
|
Sandıkları kumla dolduracağız ne kadar ağır o kadar iyi; |
|
|
|
|
Resimli derilerle sarılı ve sıkıca kilitli. |
|
|
|
|
7 |
Fakirliği sonlandırmak için sandık hilesi |
|
Resimli sarı deriler ve işli kilitler. |
|
|
|
Raquel ve Vidas için özel olarak gidecekler: |
|
|
|
Burgos’da bana satış yapmak yasak ve kral bana kızgın, |
90 |
|
|
Sahip olduklarımı getiremem, çok ağırlar; |
|
|
|
Onu rehin edeceğim gerekli olan için; |
|
|
|
Geceleyin götürsünler, hristiyanlar görmesinler |
|
|
|
Tanrı görsün tüm azizleri ile; |
|
|
|
Daha fazlasını yapamam bu yaptıklarımdan başka. |
95 |
|
|
8 |
Martín Antolínez, asil Burgoslu, Raquel ve Vidas’ı arar. |
Anlatıcı
|
|
Martín Antolínez gecikmedi; |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas’ı acele istedi. |
|
|
|
|
Burgos’tan geçti, kaleye girdi; |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas’ı acele istedi. |
|
|
|
|
9 |
Raquel ve Vidas ile görüşme ve anlaşma ile anlaşmanın Cid’in kampında sonuçlanması |
|
Raquel ve Vidas ikisi de beraberdi, |
100 |
|
|
Sayıyorlardı, kazandıklarını. |
|
|
|
Sağduyulu Martín Antolínez ulaştı : |
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Nerelerdeydiniz Raquel ve Vidas, sevgili arkadaşlarım? |
|
|
|
|
Sizinle konuşmak istedim gizlice. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Gecikmediler, üçü yola çıktılar. |
105 |
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Raquel ve Vidas, ellerinizi bana verin, |
|
|
|
|
Beni açığa çıkarmayın ne Araplara ne hristiyanlara; |
|
|
|
|
Sizi her zaman zengin edeceğim aptal olmayın. |
|
|
|
|
Silahşör vergi toplamaya gitti[?], |
|
|
|
|
Çok varlık edindi çok değerli varlık; |
110 |
|
|
|
Onlardan alıkoydu [?]; |
|
|
|
|
Bu nedenle geldi bu nedenle suçlandı. |
|
|
|
|
İki sandığı var saf altın ile dolu. |
|
|
|
|
Biliyorsunuz kral onu sürdü |
|
|
|
|
Varlıklarını bıraktı ve evlerini ve saraylarını; |
115 |
|
|
|
Bunlar taşınamaz, yoksa, açığa çıkardı[?]; |
|
|
|
|
Silahşör bunları sizin elinize bırakacak, |
|
|
|
|
Ve bunları bırakması karşılığında gerekli olanı isteyecek. |
|
|
|
|
Sandıkları rehin alın ve güvenli yere koyun; |
|
|
|
|
Büyük yeminle ikiniz de sözünüzü verin: |
120 |
|
|
|
Bir yıl boyunca içine bakmayacaksınız |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Raquel ve Vidas tavsiyeyi aldılar: |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas
|
|
Birşeyler kazanabilmek için her şeye ihtiyacımız var |
|
|
|
|
Birşeyler kazandığını bilmemiz iyi oldu , |
|
|
|
|
Arap topraklarına girdiğinde beraberinde çok şey aldı |
125 |
|
|
|
Parayı kimin getirdiğini bilemeden uykusuz kaldı [?] |
|
|
|
|
Bu sandıkları beraber rehin alıyoruz, |
|
|
|
|
Koyduğumuz yer satılmayacaklar için |
|
|
|
|
Söyle Cid, ne kadar ödeyecek?
Veya tüm bu yıl için bize ne kadar verilecek? |
|
|
|
|
|
130 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Martín Antolínez sağduyulu cevapladı: |
|
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Benim Cid’im gerekli olanı istiyor; |
|
|
|
|
Sizden az isteyecek çünkü varlıklarını güvenli yerde bırakıyor |
|
|
|
|
Ama etrafında yalvaran çok adam var |
|
|
|
|
Altıyüz paraya ihtiyacı var. |
135 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Raquel ve Vidas şöyle dedi: |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas
|
Martín Antolínez
|
|
Görüyorsunuz ki gece başlıyor Cid’in acelesi var; |
|
|
|
|
Parayı vermenize ihtiyacımız var. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Raquel ve Vidas şöyle dedi: |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas
|
|
Böyle aceleye getirmeyin, |
|
|
|
|
Önce rehni alalım sonrasında verelim. |
140 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Martín Antolínez şöyle dedi: |
|
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Bana uyar. |
|
|
|
|
Büyük Şampiyona beraber gelin |
|
|
|
|
Ve size yardım edelim böylece adil olsun [?] |
|
|
|
|
Sandıkları getirip sizin güvenli yerinize koymak için; |
|
|
|
|
Araplar da Hristiyanlar da bilmesin. |
145 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Raquel ve Vidas şöyle dedi: |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas
|
|
Bunu size ödeyeceğiz. |
|
|
|
|
Sandıkları getirin altıyüz parayı alın. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Martín Antolínez atına bindi |
|
|
|
|
Raquel ve Vida ile, gönüllü ve memnuniyetle. |
|
|
|
|
Köprüden değil su içinden geçti |
150 |
|
|
|
Burgos’dan kimse onu görmesin diye. |
|
|
|
|
Çadırını gördüler [?] büyük Şampiyonun. |
|
|
|
|
Böylece girdiler, Cid’in ellerini öptüler. |
|
|
|
|
Benim Cid’im gülümseyerek, konuştu: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Raquel ve Vidas, beni unuttunuz |
155 |
|
|
|
Buradan gidiyorum Kral bana kızgın. |
|
|
|
|
Benim sahip olduklarımdan, bir şeyler alınız; |
|
|
|
|
Yaşadığınız sürece, muhtaç olmazsınız. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Raquel ve Vidas benim Cid’im ellerinden öptüler. |
|
|
|
|
Martín Antolínez anlaşmayı hazırladı |
160 |
|
|
|
Bu sandıklar için altıyüz para verecekler |
|
|
|
|
İyice koruyacaklar bir yıl için; |
|
|
|
|
Bu şekilde sözlerini aldık yemin ettiler: |
|
|
|
|
Eğer erken bakarlarsa, yeminleri bozulur, |
|
|
|
|
Bu durumda benim Cid’im kazandığından faiz vermez. |
165 |
|
|
|
Martín Antolínez şöyle dedi: |
|
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Kimse görmeden sandıkları taşıyın. |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas’a götürün, onların güvenli yerine koyun; |
|
|
|
|
Sizinle ben de geleceğim paraları getirmek için, |
|
|
|
|
Benim Cid’imin ayrılmasından önce horoz ötmeden. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Sandıkları yüklediğinizde, büyük mutluluk duyacaksınız: |
170 |
|
|
|
Üst üste koymayın ne kadar güçlü olsalarda [ taşıyanlar?]. |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas neşe içindeydi bu varlıklarla, |
|
|
|
|
Yaşadıkları süre içinde, ikisi de zengin olacaktı. |
|
|
|
|
Raquel Cid’in elini bir kez daha öptü: |
|
|
|
|
10 |
Raquel ve Vidas Cid ile vedalaştı. Martín Antolínez paraları almak için onlara eşlik etti. |
Raquel
|
|
Şampiyon, en iyi zamanda kılıç kuşanan |
175 |
|
|
|
Kastilya’dan gideceksiniz yabancı diyarlara |
|
|
|
|
Sizin şansınız böyle, kazançlarınız büyük. |
|
|
|
|
Araplardan değerli parlak örtü getir bana |
|
|
|
|
Cid, elinizi öpüyorum bir hediye olarak. |
|
|
|
|
Cid
|
Anlatıcı
|
Cid
|
|
Oradan gönderirim |
180 |
|
|
|
Eğer orada alırsam; aksi halde sandıklardakindan al. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Sarayın ortasına, bir örtü [?]yaydılar; |
|
|
|
|
Üstüne, bir çarşaf dokumadan ve bembeyaz. |
|
|
|
|
Tek seferde, gümüşten üçyüz parayı döktüler. |
|
|
|
|
Martín topladı, ağırlığını bilmeden; |
185 |
|
|
|
Diğer üçyüzü altın olarak verdiler. |
|
|
|
|
Martín’in beş beyi vardı, hepsi yüklendi. |
|
|
|
|
Hepsi bittiğinde, şunlar konuşuldu: |
|
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Raquel ve Vidas, sandıklar sizin ellerinizde; |
|
|
|
|
Bunları sizlere getiren ben, bir ödülü haketti |
190 |
|
|
|
11 |
Martín Antolínez Raquel ve Vidas’tan bir ödül istedi, ve Cid ile beraber kıyıya indi |
Anlatıcı
|
|
Ve Raquel ile Vidas beraber çıktılar: |
|
|
|
|
Raquel ve Vidas
|
|
Ona adil bir ödül verelim, bizi o buldu. |
|
|
|
|
Martín Antolínez, Asil Burgoslu, |
|
|
|
|
Adil ödülü, hakettin |
|
|
|
|
Bununla zengin kumaşlar ve güzel örtüler alırsın; |
195 |
|
|
|
Sana ödül olarak otuz para veriyoruz. |
|
|
|
|
Biz hakettik bu da adil oldu; |
|
|
|
|
Bu şekilde anlaşmış olduk. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Martín teşekkür etti ve paraları aldı; |
|
|
|
|
Kaldığı yerden ayrıldı [?] ve ikisine de veda etti. |
200 |
|
|
|
Burgos’tan çıktı ve Arlanzón’dan geçti; |
|
|
|
|
Silahşörün olduğu kampa geldi. |
|
|
|
|
Cid karşıladı onu iki kollarını açarak : |
|
|
|
|
Cid
|
|
Gelin Martín Antolínez, sadık beyim |
|
|
|
|
Henüz gün görünüyor benden bir şeyler yaptınız [?] |
205 |
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Geldim, Şampiyon, iyi hatıralarla: |
|
|
|
|
Siz altıyüz kazandınız ve ben otuz kazandım. |
|
|
|
|
Kampın kaldırılmasını emredin ve hızlı gidelim; |
|
|
|
|
San Pedro de Cardeña’ya gidelim, horoz sesini orada duyalım; |
|
|
|
|
Orada asil eşinizi görürüz. |
210 |
|
|
|
Kısa kalırız ve krallıktan ayrılırız. |
|
|
|
|
Çektiğimiz acıların sona ermesi yakındır [?-İngilizce’den çeviri]. |
|
|
|
|
12 |
Cid, Santa María’ya veda eder |
Anlatıcı
|
|
Bu sözler söylendi, kamp kaldırıldı; |
|
|
|
|
Benim Cid’im ve yanındakiler acele ile kalktılar. |
|
|
|
|
At yüzünü Santa María’ya döndü, |
215 |
|
|
|
Sağ elini kaldırdı, haç çıkardı: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Tanrım sana şükürler olsın, yeri ve göğü yönlendirensin |
|
|
|
|
Bana erdemlerinden ver [?], Şanlı Aziz María! |
|
|
|
|
Buradan itibaren Kastilya’yı bırakıyorum Kral bana kızgın; |
|
|
|
|
Kalan günlerimde buraya tekrar gelir miyim bilmiyorum. |
220 |
|
|
|
Şanlı erdemlerin bana yeter, ayrılışımda, |
|
|
|
|
Bana yardım eder ve beni korur gece ve gündüz! |
|
|
|
|
Eğer bu şekilde yaparsanız iyi şans yolumu açar, |
|
|
|
|
Sizin katınıza güzel sunular gönderiyorum; |
|
|
|
|
Borcum olsun ki, orada bin ayin düzenleyeceğim. |
225 |
|
|
|
13 |
Martín Antolínez eviyle vedalaşmak için Burgos’a döner |
Anlatıcı
|
|
Asil adam vedalaştı [?]; |
|
|
|
|
Dizginleri gevşettiler ve hızlı gitmek için dürttüler. |
|
|
|
|
Martín Antolínez şöyle dedi: |
|
|
|
|
Martín Antolínez
|
|
Eşimi göreceğim; |
|
|
|
|
Onlara nasıl davranmaları gerektiğini tavsiye edeceğim. |
|
|
|
|
Eğer Kral almak isterse, benim için önemi olmaz. |
230 |
|
|
|
Önce sizlerle olacağım güneş doğana kadar. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Martín Antolínez Burgos’a gitti Cid’im ise hızla atını sürdü, |
|
|
|
|
San Pedro de Cárdena’ya gitmek için, en son hızla |
|
|
|
|
14 |
Cid, San Pedro de Cardenya’ya gider |
|
İstediğinde yanında olan bu efendilerle, |
|
|
|
Horozlar ötmekte acele edip gündoğumunu yetişmek isterken [?]. |
235 |
|
|
San Pedro’ya geldiğinde, iyi Şampiyon, |
|
|
|
Baş rahip don Sancho, Tanrı’nın inananı, |
|
|
|
Gün doğumunda sabah ibadeti yapıyordu. |
|
|
|
Donya Jimena oradaydı beş iyi kızıyla, |
|
|
|
San Pedro ve Tanrı’ya yakarıyordu: |
240 |
|
|
Jimena
|
|
Herkese yol gösteren, Şampiyon Cid’imi yücelt. |
|
|
|
|
15 |
Cid, San Pedro de Cardeña’ya varır |
Anlatıcı
|
|
Kapıyı çaldılar, orada müjdeyi aldılar. |
|
|
|
|
Tanrım, ne mutluydu Başrahip don Sancho! |
|
|
|
|
Işıklar ve mumlarla içeriye girdiler[?]; |
|
|
|
|
Şampiyonu büyük mutlulukla karşıladılar. |
245 |
|
|
|
Don Sancho
|
|
Tanrım sana şükürler olsun, benim Cid’im, |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Başrahip Sancho şöyle dedi; |
|
|
|
|
Don Sancho
|
|
Sizleri burada görüyorum, evsahipliğimi kabul edin. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
Cid
|
|
Teşekkürler Başrahip hizmetinizdeyim |
|
|
|
|
Yemek verilmesi şartıya benim ve yanımdakiler için; |
|
|
|
|
Ve buradan ayrılacağım için, size elli para veriyorum; |
250 |
|
|
|
Eğer yaşarsam, iki katına çıkaracağım; |
|
|
|
|
Manastıra zarar vermek istemiyorum. |
|
|
|
|
Donya Jimena için yüz para veriyorum; |
|
|
|
|
Ona, yardımcılarına ve kızlarına yıl boyunca bakın. |
|
|
|
|
İki tane kızım çok küçük, onlara nazik davranın; |
255 |
|
|
|
Sana emanet ediyorum, başrahip don Sancho; |
|
|
|
|
Kızlarımı, karımı koruyun. |
|
|
|
|
Eğer bu erzak biterse tükenirse, |
|
|
|
|
Hemen tedarik edin, bu şekilde emrediyorum; |
|
|
|
|
Harcayacağınız her para için, size dört tane vereceğim. |
260 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Anlaştılar iyi Başrahip ile. |
|
|
|
|
Geldi donya Jimena kızları ile beraber; |
|
|
|
|
Rahibeler onları getirdiler yaklaştılar. |
|
|
|
|
Şampiyon önünde, donya Jimena diz çöktü, |
|
|
|
|
Gözleri ağlıyordu, elini öpmek istedi: |
265 |
|
|
|
Jimena
|
|
Lütuf, Şampiyon, iyi saatte doğmuş olan!; |
|
|
|
|
Kötü dedikoducular yüzünden, yurdundan atıldın. |
|
|
|
|
16 |
Cid, donya Jimena’yı yüreklendirdi: |
|
Lütuf, oh, Cid, uzun sakallı! |
|
|
|
Önünde eğiliyoruz, ben ve kızların, |
|
|
|
Çok küçükler daha görecek günleri var, |
|
|
|
Bana hizmet eden hanımlarımla. |
270 |
|
|
Görüyorum ki gidiyorsunuz |
|
|
|
Ve bizden ayrılıyorsunuz. |
|
|
|
Bize tavsiyede bulun, Aziz María aşkına! |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Ellerini uzattı güzel sakalından; |
|
|
|
|
Kızlarını kucakladı |
275 |
|
|
|
Kalbine kadar getirdi, ne çok seviyordu. |
|
|
|
|
Gözleri ağlıyordu, şiddetle nefes aldı: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Ay, donya Jimena, mükemmel eş, |
|
|
|
|
Sizi gönülden, ne çok seviyorum! |
|
|
|
|
Görüyorsunuz artık hayatta ayrılıyoruz; |
280 |
|
|
|
Ben gidiyorum siz alıkonuluyorsunuz. |
|
|
|
|
Tanrıya ve aziz Maria’ya yalvarın, |
|
|
|
|
Kendi ellerimle benim bu kızlarımı evlendireyim,5 |
|
|
|
|
Biraz varlık ve biraz da gün verin |
|
|
|
|
Ve siz, asil kadına, her zaman hizmet edebileyim! |
|
|
|
|
17 |
Cid’in haberleri üzerine beyler toplanır |
Anlatıcı
|
|
Büyük bir sofra hazırlandı iyi Şampiyon için. |
285 |
|
|
|
San Pedro’da çanlar gürültü ile çaldılar. |
|
|
|
|
Kastilya’da, haberler duyuluyordu; |
|
|
|
|
Yurdundan nasıl gidiyor benim Cid’im Şampiyon; |
|
|
|
|
Bazıları evlerini bazıları şanlarını bırakıyor. |
|
|
|
|
O gün, Arlanzón köprüsünde, |
290 |
|
|
|
Yüz elli bey toplanmış; |
|
|
|
|
Hepsi istiyor benim Cid’imi, Şampiyonu. |
|
|
|
|
Martín Antolínez onlarla birleşti. |
|
|
|
|
San Pedro’ya gittiler iyi zamanda doğmuş olan. |
|
|
|
|
18 |
Cid yeni adamlar toplar ve San Pedro de Cardeña’dan ayrılış için hazırlanır |
|
Benim Vivar’lı Cid’im öğrendiğinde, |
295 |
|
|
Ünüyle birlikte[?] kendisiyle gelenlerin çoğaldığını, |
|
|
|
Hızla atına bindi, onları karşılamak için; |
|
|
|
Onlara gülümsedi, tüm o gelenlere, öpmeleri için elini verdi |
|
|
|
Cid’im konuştu sevinçle: |
|
|
|
Cid
|
|
Tanrım sana ve kutsal Baba’ya yalvarıyorum, |
300 |
|
|
|
Benim için evlerini ve varlıklarını bırakan sizlerden, |
|
|
|
|
Önce ölürsem, verilecektir: |
|
|
|
|
Kaybettiklerinizin hepsinin iki katı. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Cid mutluydu adamlarının sayısı arttığı için; |
|
|
|
|
Adamları mutluydu onun yanında oldukları için. |
305 |
|
|
|
Sürenin altı günü bitti; |
|
|
|
|
Üç kaldı, bilin ki daha fazla değil. |
|
|
|
|
Kral emretmişti benim Cid’imin gitmesini: |
|
|
|
|
Eğer süre bittikten sonra topraklarında bulursa onları, |
|
|
|
|
Ne altın ne gümüş hiçbirşey Kralın elinden kurtaramaz. |
310 |
|
|
|
Gündüz bitti, gece de geçmekte, |
|
|
|
|
Adamlarına birleşme emri vermekte: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Dinleyin, beyler tasaya düşmeyin; |
|
|
|
|
Çok az malım var, ama hepinize payınızı vermek istiyorum. |
|
|
|
|
Sağ duyulu olun size öylesi yakışır: |
315 |
|
|
|
Sabah olunca, horozlar ötünce, |
|
|
|
|
Gecikmeyin, eyerinizi hazırlamış olun; |
|
|
|
|
San Pedro’da, sabah ayinini, iyi başrahip yapacak; |
|
|
|
|
Bizim için de ayin yapılacak, Kutsal Üçlü için; |
|
|
|
|
Ayin bitince, ayrılacağız, |
320 |
|
|
|
Süre bitimi yakın, gidecek yolumuz çok. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Benim Cid’imin söylediği gibi, hepsi yapacaklar. |
|
|
|
|
Gece bitiyor, gün başlıyor; |
|
|
|
|
Horozların ötmesiyle, ayrılmayı düşünüyorlar. |
|
|
|
|
Sabah ayini için çalıyor çanlar büyük acele ile; |
325 |
|
|
|
Benim Cid’im ve eşi kiliseye gidiyorlar. |
|
|
|
|
Donya Jimena sunağın önündeki basamaklara diz çöktü, |
|
|
|
|
Tanrıya dua etti en iyi bildiği şekilde [?], |
|
|
|
|
Benim Cid’imi, Şampiyonu Tanrı kötüden korusun: |
|
|
|
|
Jimena
|
|
Ey Yüce Tanrı, göklerdeki babamız! |
330 |
|
|
|
Göğü ve yeri yarattın, üçüncü günde denizi de; |
|
|
|
|
Yıldızları ve ayı da yarattın ve ısıtmak için güneşi de; |
|
|
|
|
Ete büründün Kutsal Meryem Ana’da; |
|
|
|
|
Beytüllahim’de göründün, kendi isteğinle; |
|
|
|
|
Çobanlar, seni övdüler methettiler; |
335 |
|
|
|
Arabistan’ın üç kralı sana taptılar, |
|
|
|
|
Melchor ve Gaspar ve Baltasar dua ettiler, mum yaktılar, ayin düzenlediler |
|
|
|
|
Sana adadılar, senin dilediğin gibi; |
|
|
|
|
Yunusu kurtardın, denize düştüğünde; |
|
|
|
|
Daniel’i kurtardın kötü kafesteki aslanlardan; |
340 |
|
|
|
Roma’da kurtardın Aziz Sebastián’ı; |
|
|
|
|
Azize Susana’yı kurtardın yalancı tanıktan [?]; |
|
|
|
|
Yerde yürüdün otuz iki yıl, Kutsal Ruh, |
|
|
|
|
Mucizeler yaparak, üzerinde konuştuğumuz: |
|
|
|
|
Sudan şarap yaptın ve taştan da ekmek; |
345 |
|
|
|
Azir’i hayata döndürdün senin dilediğin gibi; |
|
|
|
|
Yahudilere izin verdin tutmaları için; Calvario dağında, |
|
|
|
|
Seni haca gerdiler, Golgotá adında dağda; |
|
|
|
|
Seninle iki hırsız vardı, onlar da iki yanındaydı, |
|
|
|
|
Bir tanesi cennette, diğeri oraya giremedi; |
350 |
|
|
|
Haçta, büyük bir mucize gösterdin: |
|
|
|
|
Longinos kör idi, asla kimseyi görmedi; |
|
|
|
|
Mızrak ile deldi [?], kanın çıktığı yerde; |
|
|
|
|
Kan aşağıya doğru hızla indi, ellere bulaştı; |
|
|
|
|
Yukarı kaldırdı, yüzüne getirdi; |
355 |
|
|
|
Gözlerini açtı, her tarafa baktı, |
|
|
|
|
Sana inandığı için, kötüden kurtuldu; |
|
|
|
|
O anda, yaşama döndürdün; |
|
|
|
|
Cehenneme gittin, senin dilediğin gibi; |
|
|
|
|
Kapıları kırdın ve aziz babaları kurtardın. |
360 |
|
|
|
Sen kralların kralısın ve tüm dünyanın, tanrım; |
|
|
|
|
Sana inanıyorum ve sana tapıyorum tüm benliğimle, |
|
|
|
|
Ve sana yalvarıyorum aziz Pedro dilememde yardım et; |
|
|
|
|
Benim Cid’imi, Şampiyonu kötüden koru Tanrım. |
|
|
|
|
Bugün ayrılıyoruz, ama yaşarken bizi birleştir! |
365 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Dua yapıldı, ayin bitti; |
|
|
|
|
Kiliseden çıktılar, artık ayrılma zamanıydı. |
|
|
|
|
Cid donya Jimena’ya sarılmaya gitti; |
|
|
|
|
Donya Jimena, Cid’in ellerini öpecekti, |
|
|
|
|
Ağlayan gözlerle, nasıl davranacağını bilemedi. |
370 |
|
|
|
Kızlarına döndü baktı: |
|
|
|
|
Cid
|
|
Sizleri Tanrı’ya emanet ediyorum ve Baba Ruha; |
|
|
|
|
Şimdi ayrılıyoruz, Tanrı bilir ne zaman birleşeceğimizi |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Ağlayan gözlerle, daha önce hiç görülmemiş, |
|
|
|
|
Biri diğerinden ayrıldı, tıpkı tırnağın etten ayrılması gibi. |
375 |
|
|
|
Benim Cid’im ve adamları gitmeye hazırlandı; |
|
|
|
|
Hepsi bekliyordu, başını çevirdi. |
|
|
|
|
Hevesle, konuştu Minaya Álvar Fáñez: |
|
|
|
|
Minaya
|
|
Cid, sizin gücünüz nereden geliyor? en iyi saatte anneden doğmuşsunuz |
|
|
|
|
Yolumuzu takip etmeyi düşünüyoruz, yola çıkalım [?]; |
380 |
|
|
|
Tüm bu acılar Sevince dönsün; |
|
|
|
|
Tanrı bize yürek versin, bize yol göstersin. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Başrahip don Sancho’ya, tekrar söylediler |
|
|
|
|
Donya Jimena’ya hizmetini ve kızlarına da, |
|
|
|
|
Ve tüm yardımcılarına da onlarla bulunan; |
385 |
|
|
|
Başrahip iyi bilirdi bunun için çok iyi bir ödül alacağını. |
|
|
|
|
don Sancho’ya döndü ve konuştu Álvar Fáñez: |
|
|
|
|
Minaya
|
|
Eğer insanların gelmek istediğini görürsen bizim için Başrahip, |
|
|
|
|
De ki, izleri takip edin ve yürüyün, |
|
|
|
|
Çöllerde ve yerleşimlerde bizimle birleşeceklerdir. |
390 |
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Atlarına bindiler, gitmeyi düşündüler; |
|
|
|
|
Süre bitiyordu krallıktan ayrılmak için. |
|
|
|
|
Benim Cid’im geldi Espinaz de Can’a sürgün için; |
|
|
|
|
Ertesi sabah, ayrılmayı düşünüyordu. |
|
|
|
|
Birçok insan toplanmıştı heryerden o gece. |
395 |
|
|
|
Krallıktan ayrılırken gerçek Şampiyon; |
|
|
|
|
Solda, San Esteban, güzel bir şehir; |
|
|
|
|
Sağda, kuleleri arapların. |
|
|
|
|
Alcubilla’dan geçti, Kastilya bitmek üzereydi; |
|
|
|
|
Quinea yolundan geçecekti; |
400 |
|
|
|
Navapalos üzerinden Duero’yu geçecekti; |
|
|
|
|
Figueruela’da , benim Cid’im dinlenecekti. |
|
|
|
|
Gidiyorlardı toplayarak her taraftan insanları. |
|
|
|
|
19 |
Melek Gabriel, Cid’in rüyasına girer |
|
Orada benim Cid’im yatıyordu, yemekten sonra; |
|
|
|
Tatlı bir uyku gelir, güzelce uyur. |
405 |
|
|
Melek Gabriel’i rüyasında görünür: |
|
|
|
Ángel
|
|
Atına bin, Cid, iyi Şampiyon, |
|
|
|
|
Daha önce hiç böyle iyi bir noktada atına binen olmadı; |
|
|
|
|
Yaşadığınız sürece her şey iyi olacak. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Cid uyandığında, haç çıkardı; |
410 |
|
|
|
Haç işareti yaptı, Tanrı’ya [?]; |
|
|
|
|
Çok mutluydu gördüğü rüyadan ötürü. |
|
|
|
|
20 |
Sürenin son günü |
|
Ertesi sabah, gitmeyi düşünüyorlardı; |
|
|
|
|
|
|
|
O gün süre vardı, ama daha fazlası yoktu. |
|
|
|
Miedes topraklarında kaldılar. |
415 |
|
|
El Cid birliklerini gezdi.
|
Daha gündüzdü, güneş batmamıştı; |
|
|
|
Emretti birliklerini görmeyi benim Cid’im, Şampiyon |
|
|
|
Piyade erleri dışında, ki hepsi cesur adamlardı, |
|
|
|
Üç yüz mızrak saydı, hepsinin bayrakları vardı. |
|
|
22 |
Cid, kral don Alfonso’nun haraçgüzarı Toledo Krallığı topraklarını fetheder. |
Cid
|
|
Erkenden atlarınızı besleyin, böylece Yaradan bize hız verir! |
420 |
|
|
|
Yemek isteyen de; istemeyen de, atına binsin. |
|
|
|
|
Dağları aşacağız acımasız ve büyük dağları; |
|
|
|
|
Kral Alfonso’nun topraklarını bu gece terk etmemiz gerekli; |
|
|
|
|
Daha sonra, kim bizi ararsa, o zaman hazır bulacak. |
|
|
|
|
Anlatıcı
|
|
Gece dağları aştılar, sabah olunca, |
425 |
|
|
|
Ve aşağıdaki tepeye doğru, gitmeyi düşündüler. |
|
|
|
|
Bir dağın ortasında, güzel ve büyük bir dağın, |
|
|
|
|
Benim Cid’im dinlenme emri verdi ve atların beslenmesini. |
|
|
|
|
Hepsine söyledi geceleyin nasıl geçmek istediğini; |
|
|
|
|
Adamları çok iyiydi yürekliydiler; |
430 |
|
|
|
Başlarına emir verdi hepsi yapılacaktı. |
|
|
|
|
Gece olmadan, gitmeyi düşündüler; |
|
|
|
|
Benim Cid’im bu şekilde yapılmasını kimsenin görmemesini istedi. |
|
|
|
|
Geceleyin yürüdüler ara vermediler; |
|
|
|
|
Castejón denilen yerde, Henares üstünde, |
435 |
|
|
|
Benim Cid’im gizlendi [?] yanındakilerle beraber. |
|
|
|
|
İyi zamanda doğmuş olan tüm gece boyunca gizlendi [?], |
|
|
|
|
Öyle tavsiye etti Minaya Álvar Fáñez. |
|
|
|
|
Çeviride Kullanılan Kaynakça ve Sözlükler:
http://lema.rae.es/drae/
http://omacl.org/Cid/cantarI.html
http://www.wordreference.com/es/en/translation.asp
http://www.laits.utexas.edu/cid/com/com.php